هیدروکسی کلروکین تنها چند سال پیش از یک داروی نسبتا ناشناخته مالاریا به یک درمان بسیار بحث برانگیز برای کووید-۱۹(COVID-19) در طول همهگیری تبدیل شد. اکنون، پزشکان راههای شگفتانگیزی را کشف کردهاند که با تغییر کاربری این دارو ممکن است بتوان راهی برای درمان سرطان پیدا کرد.
به نقل از اساف، در حالی که دانشمندان در حال رقابت برای یافتن سلاحهای جدید در جنگ با سرطان هستند، برخی از آنها نگاهی تازه به داروهای قدیمی میاندازند که ممکن است پتانسیل استفاده نشدهای برای مبارزه با سرطان داشته باشند. یکی از این داروها هیدروکسی کلروکین است که در حمله به سلولهای سرطانی میتواند نویدبخش باشد.
به رغم اثربخشی هیدروکسی کلروکین در قطع این راه حیاتی برای سرطان، آزمایشات بالینی ناامیدکننده بوده است، به طوری که سلولهای سرطانی اغلب راههایی برای غلبه بر اثرات این دارو پیدا کردهاند. اکنون، محققان مرکز سرطان هولینگز در دانشگاه پزشکی کارولینای جنوبی معتقدند که کلید این مقاومت را کشف کردهاند و آن چیزی نبوده است که آنها انتظارش را داشتند.
جو دلانی(Joe Delaney)، سرپرست تیم تحقیق، توضیح میدهد: ما فکر میکردیم تعامل اصلی هیدروکسی کلروکین با سرطان با فرآیند اتوفاژی یا خودخواری است، اما در عوض به نظر میرسد که فرآیندهای غیرمرتبط با اتوفاژی ممکن است برای سلولهای سرطانی برای زنده ماندن از این درمان مهمترین باشند.
اتوفاژی فرآیند بازیافت سلولی است. این یافته شگفتانگیز فرصتهای جدیدی را برای جفت کردن هیدروکسی کلروکین با داروهای دیگری که این مکانیسمهای مقاومت جدید شناسایی شده را هدف قرار میدهند، باز میکند و به طور بالقوه درمان را مؤثرتر و طولانیتر میکند.
رویکردی دو جانبه برای کشف مقاومت
برای درک اینکه چگونه سلولهای سرطانی از هیدروکسی کلروکین فرار میکنند، دلانی و تیمش رویکردی جامع را در پیش گرفتند و از دو روش مختلف غربالگری کل ژنوم برای مشاهده نحوه سازگاری سلولها در مواجهه مداوم با دارو استفاده کردند.
دیلینی خاطرنشان میکند: تحت نظر گرفتن پروتئینهای منفرد، میتواند برای درمان سرطان بسیار موثر باشد. با این حال، هرچه درمان خاصتر شود، احتمال بروز مقاومت بیشتر است.
این محقق ادامه میدهد: با استفاده از دو روش کاملا متفاوت، ما توانستیم بازیگران زیستی واقعی در سیستم را شناسایی کنیم.
محققان به جای اینکه صرفا بررسی کنند کدام ژنها روشن یا خاموش شدهاند، توانستند تغییرات آبشاری را ببینند که در کل مسیرهای سلولی اتفاق میافتد. این نشان داد که سلولهای سرطانی به هیچ وجه فرآیندهای بازیافت خود را تغییر نمیدهند و در عوض، آنها تقسیم سلولی، متابولیسم و مکانیسمهای حمل و جابهجایی خود را برای زنده ماندن از هجوم هیدروکسی کلروکین تغییر میدهند.
هموار کردن راه برای درمانهای ترکیبی
این یافتهها زمینه را برای توسعه درمانهای ترکیبی جدید فراهم میکند که میتواند قدرت هیدروکسی کلروکین را تقویت کند. محققان امیدوارند با ترکیب کردن آن با داروهایی که تقسیم سلولی، متابولیسم یا مسیرهای حمل و جابهجایی را هدف قرار میدهند که سلولهای سرطانی به آنها متکی هستند، از ایجاد مقاومت جلوگیری کنند.
علاوه بر این، محققان بر این باورند که انواع خاصی از سرطان که از پیش دارای نقص در یکی از این مسیرها هستند، میتوانند به طور خاص در برابر درمان با هیدروکسی کلروکین آسیب پذیر باشند. بالعکس، بیمارانی که دچار این نقایص نیستند را ممکن است بتوان با درمانهای دیگر با مقاومت کمتر درمان کرد.
دیلینی در پایان میگوید: ما مطمئنا میخواهیم بفهمیم کدام بیماران بیشترین سود را برای دریافت بهترین نتیجه از این آزمایشها خواهند داشت.
همانطور که جستجو برای درمانهای موثر سرطان ادامه دارد، داروهایی مانند هیدروکسی کلروکین به عنوان یک راه امیدوارکننده شناخته میشوند. با کشف روشهای غیرمنتظرهی سلولهای سرطانی در سازگاری با دارو، اکنون محققان برای غلبه بر این دشمن فراری مجهزتر شدهاند./ایسنا