بیماری کرونا و دیگر بیماری هایی که ممکن است در آینده ظهور پیدا کند معضل است ولی می تواند به فرصت تبدیل شوند. تغییر و افت تولید، عدم صادرات، افزایش هزینه تولید، تاثیر برحمل و نقل و کاهش مصرف از اثرات مخرب کرونا در حوزه کشاورزی است.
زنجیره تولید کشاورزی به این قرار است :
- تولیدکننده و کشاورز
- مصرف کننده
- نهادههای کشاورزی همانند کود و سم
- فرآوری و انبار
- Transportation
- بازاریابی
تحلیل اثر کرونا بر کشاورزی ایران به قرار زیر است:
- براساس آمارهای موجود نزدیک به ۸۲۰ میلیون نفر گرسنه در جهان وجود دارد این افراد یا به غذای کافی دسترسی ندارند و یا به سوتغذیه دچار شده اند. ولی سازمان جهانی غذا پیش بینی کرده که به دلیل شیوع کووید۱۹ به میزان تقریبی ۳۸ تا ۸۰ میلیون نفر گرسنه به این ۸۲۰ میلیون نفر اضافه خواهد کرد.
- ویروس کرونا کاهش تقاضا برای محصولاتی همچون سبزی، صیفی و تازهخوری، کاهش صادرات محصولات غذایی و کشاورزی به دلیل بسته شدن مرزها و قرنطینههای بهداشتی را در پی دارد که این صادرنشدن موجب انباشته شدن و ارزان تر شدن محصولات می شود که باعث کاهش درآمد و تولید و از دست رفتن مشتری را برای کشاورز می شود.
- به دلیل وجود این ویروس بسیاری از کارخانجات تولید کود و سم که عمدتا در کشور چین قرار دارند، تعطیل شده و یا نیمه وقت شده اند و دسترسی تولیدکننده و یا همان کشاورز به نهاده های کشاورزی با مشکل مواجه شده که در نتیجه موجب عدم کشت و یا تاخیر آن و کاهش درآمد و ایجاد فقر شده است.
- برخی از مصرف کنندگان به دلیل ترس وجود ویروس در سبزیجات، گوشت، ماهی و میوه جات و آلوده شدن آن خرید زیادی انجام نمی دهند که عدم خرید محصولات کشاورزی موجب بر روی دست ماندن این محصولات برای کشاورز و کاهش درآمد می شود که این امر موجب کاهش تقاضا، زیادشدن عرضه و گسترش فقر نیز می شود. ضمن اینکه ترس از آلوده بودن محیط انبار محصولات کشاورزی و یا نگرانی در مورد رعایت نکردن پروتکل های بهداشتی بر حلقه فرآوری و انبارداری برخی از کارخانجات فرآوری و انبارها تاثیرگذار می شود.
- صف های طولانی خودروهای سنگین و قرنطینه شدن رانندگان و بسته شدن مرزها حلقه حمل و نقل را دچار مشکل کرده و ممکن است باعث فاسد شدن محصولات کشاورزی را خراب کند.
- هنگامی که تقاضا محدود شد و زمانی که ترس از مصرف محصولات کشاورزی وجود دارد بازار چندانی وجود نخواهد داشت از همین رو شاهد گسترش وانت بارها برای فروش محصولات کشاورزی می شویم.
- تاثیر کرونا بر کشاورزی و سایر بخش ها در دیگر کشورها کمی متفاوت تر از کشور ما باشد چراکه با مسایلی همچون تحریم مواجه نیستند.
- امنیت غذایی از نظر تعریف فائو سه بعد دارد که کرونا بر همه ابعاد آن از جمله تامین غذای کافی، ایجاد و پایداری در عرضه غذا و دسترسی به غذا به ویژه برای فقرا تاثیرگذار شده است، بخش عمده جامعه، افراد کم در آمد و فقیر هستند که با شیوع کرونا دسترسی آنان به غذا به شدت کاهش یافته است.
- کرونا موجب محدودیت های صادرات و واردات محصولات غذایی و تاثیرگذاری برکارخانه های فرآوری به دلیل بسته شدن مرزها شد از همین رو سهم صادرات محصولات کشاورزی به شدت کاهش پیدا کرده است.
- قیمت محصولات از برخی جهات ممکن است کاهش یابد ولی اگر صادرات نباشد احتمال انباشت محصول و در نتیجه کاهش قیمت وجود دارد، از سوی دیگر تامین نهاده های برخی محصولات به دلیل وارداتی بودن با دشواری مواجه می شود که موجب افزایش قیمت محصول و کاهش قدرت خرید می شود که دخالت دولت در این زمینه و تنظیم بازار بسیار ضروری است.